Son Güncelleme Tarihi : Mart 6, 2024
Kemik tümörleri diğer organlarda görülen kanserler gibi daha sık görülmekte ve hayatı tehdit etmeye devam etmektedir. Kemik tümörlerinin sık görülmesinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte hazır gıdalar, genetiği değiştirilmiş veya uygun olmayan ilaçlama yöntemiyle üretilen besinler, hava kirliliği, yaygın kullanılan cep telefonu ve benzeri elektromanyetik dalga ile çalışan cihazlar suçlanmaktadır. Kemik tümörlerindeki artışın bir diğer olasılıkta Bilgisayarla Tomografi (BT) veya Manyetik Rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerini daha yaygın kullanılmasına bağlı tesadüfen tespit edilebilmesi olabilir.
Kemik tümörlerinde uygulanan tedaviler her geçen gün gelişmektedir. 1970’li yıllara kadar kemik tümörlerinde kanserli kemiğin (uzvun) kesilip atılmasına rağmen hastaların %70’i kaybedilmekte idi. Oysa günümüzde kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi yöntemlerin gelişmesi ile hem hayatlar kurtarılmakta hem de uzuv kayıplarının önüne geçilebilmektedir. Kemik tümörlerinin tedavisinde son yıllarda sıvı nitrojen (azot) ön plana çıkmakta, kişinin kendi kemiğiyle hayatını sürdürebilmesi gündeme gelmektedir.
Kemik tümörleri nelerdir? , “Kemik tümörü tedavisi nasıldır?”, “Kemik tümöründe sıvı nitrojen (azot) tedavisi nedir?”, “Kemik tümöründe biyolojik tedavi nedir?”, “Sıvı azot hangi tümörlerde uygulanabilir?”, “Sıvı nitrojen tedavisi nasıl yapılır?”, “Sıvı nitrojen tedavisinde iyileşme süresi nedir?” gibi sorular merak edilen konuların başında gelmektedir.
Sıvı Nitrojen (Azot) Tedavisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
Kemik tümörleri iyi huylu (bening, selim) , kötü huylu (maling) ve metastaz (başka organ tümörlerinin kemiğe yayılması) olarak kabaca üçe ayrılmaktadır. Sıvı nitrojen tıpta cilt hastalıkları, tüp bebek gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kemik tümörlerinde de her geçen gün ilgi artmakta, kullanım alanları genişlemektedir. Kemoterapi veya radyoterapi gibi diğer tedavilere ilave destek olarak birlikte kullanımı mümkündür. Ancak kemoterapi veya radyoterapi gibi vücuda yan etkisi olmayan sadece tümörün olduğu kemik de kullanım mümkündür.
Kemik Tümörlerinde Sıvı Nitrojen (Azot) Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Sıvı nitrojenin (Azot), sıvılaştırılmış havadan distilasyon yöntemiyle elde edilen renksiz, kokusuz ve oda sıcaklığında bile sıvı halde ve -190 ye kadar dondurucu özelliği vardır. Bu dondurucu özelliği sayesinde kemik tümör hücrelerini öldürücü etki yapmaktadır.
Kemik tümörlerinin tedavisinde sıvı nitrojen (Azot) iki şekilde kullanılabilir.
- İyi huylu kemik tümörlerinde kemikte açılacak bir pencereden püskürtme şeklinde uygulanmaktadır.
- Kötü huylu kemik tümörlerinde tümörlü kemik sağlam kemikten kesilerek vücuttan tamamen ayrıştırılıp dışarda sıvı nitrojenin içine bekletilerek tekrar yerine tespit etme şeklinde kullanılmaktadır.
İyi Huylu Kemik Tümörlerinde Sıvı Nitrojen Kimlerde Uygulanır?
Özellikle lokal agresif diye adlandırılan kemiğin dev hücreli tümörü, anevrizmal kemik kisti, kondroblastom gibi iyi huylu kemik tümörlerinde sıvı nitrojeni püskürtme yöntemiyle kullanılmaktadır. Bu tümörler genelde büyüme çağı tamamlanmak üzere veya tamamlanmış 15-30 yaş arasında görülmekte ve bu hastalarda tercih edilmektedir. 15 yaş altı büyüme kıkırdaklarında görülen tümörlerde büyümeyi engelleyebileceği için sıvı azot kullanmamaya özen gösterilmelidir.
İyi Huylu Kemik Tümörlerinde Sıvı Nitrojen Ameliyat Nasıl Yapılır?
- Öncelikle tümörlü bölge direkt grafi, manyetik rezonans (MR), ve bilgisayarlı tomografi (BT) ile ayrıntılı bir şekilde görüntülenir ve radyoloji ve patoloji uzman doktorlarının da katıldığı multidisipliner konseyde değerlendirilir.
- Tanıda şüphe varsa öncesinde biyopsi alınarak kemik tümörünün kesin tanısı konulur.
- Tümörün kemik içindeki uzanımları belirlenerek tüm tümöre ulaşılabilecek kadar geniş bir pencere açılır.
- Bu pencereden tüm tümörlü doku sağlam kemiğe kadar çıkartılır. Yardımcı yüksek devirli motorlarla sağlam kemiğe kadar temizlenmelidir.
- Ancak ne var ki geride hücresel seviyede tümör hücreli kalabilmekte bu da tekrar tümörün oluşmasına neden olabilmektedir. Bunu engellemek için adjuvan ajanlar diye adlandırılan koter, fenol, alkol, ve sıvı nitrojen kullanılabilmektedir.
- Sıvı nitrojen özel kaplarda basınçlı bir şekilde kemik içine püskürtme yöntemiyle geride kalan olası tüm tümör hücrelerini öldürülür.
- ’Sıvı nitrojen bu işlem esnasında yaklaşık eksi – 190 ‘ye ulaşarak tümör hücrelerinin donmasını ve tekrar serum fizyolojik ile ortamı + 20 ye getirerek çözünmesini sağlayıp tümör hücreleri parçalanmış ve ölmüş olur.
- Bu işlemi 3-5 defa tekrarlanarak tüm tümör hücrelerini yok edilmiş olur.
Kötü Huylu Kemik Tümörleri Tedavisinde Sıvı Nitrojen Hangi Hastalarda Kullanılır?
Özellikle genç yaşlarda görülen osteosarkom, ewing sarkom gibi kötü huylu kemik tümörlerinde tercih edilmektedir.
Kötü Huylu Kemik Tümörleri Tedavisinde Sıvı Nitrojen Ameliyatı Nasıl Yapılır?
- Biyolojik tedavi olarak tanımlanabilen bu yöntemde kemiğin tümörlü bölgesi sağlıklı kemikten kesilerek tümörüyle birlikte tamamen çıkartılmaktadır.
- Ameliyatla çıkartılan tümörlü kemik etrafındaki tümörlü yumuşak dokulardan ayrılarak sıvı nitrojen (azot) dolu bir kaba konulup cansız hale getirilmektedir. Bu işlem sırasında kemiğin kendi hücreleri yok olurken kanserli hücreler de tamamen yok edilmektedir.
- Tamamen cansız hale getirilen kemik daha sonra tekrar vücuttaki yerine konulmaktadır.
- Bu işlem sırasında hastanın vücudunda bulunan yedek kemiklerden birisi (fibula) mikro cerrahi yöntemler kullanılarak damarları ile birlikte çıkartılarak cansız kemiğin içine yerleştirilmektedir.
- Sıvı nitrojen (azot) tedavisi ile cansız ancak mekanik olarak oldukça güçlü olan bu kemik içine yerleştirilen canlı kemik (fibula) sayesinde kanlanarak zamanla eski haline gelmektedir.
- Bu sayede hasta uzuv kaybından kurtulmanın yanı sıra protez dahi kullanmadan kendi kemiğiyle hayatına devam edebilmektedir.